Theo các nhà phân tích, Việt Nam có thêm nhiều cơ hội để tăng cường xuất khẩu rau quả sang Liên minh châu Âu - thị trường lớn nhất thế giới nhờ ưu đãi thuế quan mà Hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA) mang lại.

Trước khi EVFTA có hiệu lực, rau quả Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU được hưởng thuế suất ưu đãi theo Hệ thống ưu đãi phổ cập (GSP) nhưng vẫn ở mức tương đối cao là 10-20%. Tuy nhiên, sau khi hiệp định này có hiệu lực, EU đưa ra mức giảm đáng kể khoảng 94% trong tổng số 547 dòng thuế đối với rau, quả tươi và chế biến là các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam. Điều này mang lại lợi thế rất lớn cho Việt Nam trong việc cạnh tranh với nông sản của các nước châu Á khác, đặc biệt là Thái Lan và Trung Quốc chưa có FTA với EU.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang châu Âu năm 2023 đạt 303 triệu USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Sau thời gian cách ly, giãn cách xã hội vì đại dịch Covid-19, nhu cầu về thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm rau, quả tại các nước EU ngày càng tăng cao. Đáng chú ý, nhu cầu rau quả nhiệt đới mới tăng từ 15-20% đối với sản phẩm tươi và trên 30% đối với sản phẩm chế biến.

Các chuyên gia cho rằng, thị phần rau quả của Việt Nam tại EU vẫn ở mức thấp, chưa đến 1% nhu cầu của thị trường châu Âu. Ông Hoàng Quang Phong, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, tình trạng này là do mất cân đối cơ cấu giữa các mặt hàng, mất ổn định về sản lượng và chất lượng cũng như các rào cản liên quan đến tiêu chuẩn kỹ thuật.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường xuất khẩu các sản phẩm gia vị, rau quả sang thị trường EU, Oxfam tại Việt Nam và VCCI đã xây dựng dự án “Nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam trong tiểu ngành Rau quả, Gia vị” (SFV-Export), được tài trợ bởi Phái đoàn EU tại Việt Nam, giai đoạn 2022 – 2023.

Giám đốc quốc gia Oxfam Việt Nam Vũ Thị Quỳnh Hoa cho biết dự án nhằm hỗ trợ các nhà xuất khẩu gia vị, rau và trái cây của Việt Nam tăng doanh số bán hàng tại thị trường EU.

Dự án sẽ cung cấp các gói hỗ trợ kỹ thuật cụ thể được thiết kế cho từng doanh nghiệp về chất lượng, quản lý chuỗi cung ứng và phát triển thị trường nhằm thúc đẩy xuất khẩu sang EU. Cơ hội kết nối giữa doanh nghiệp và khách hàng tiềm năng đến từ châu Âu cũng sẽ được đẩy mạnh thông qua cả hình thức trực tiếp và trực tuyến.