Dự án “Thúc đẩy cung cầu nông sản Eco-Fair tại Việt Nam” được tài trợ bởi chương trình Switch Asia do Liên minh Châu Âu tài trợ với số tiền 1,5 triệu EUR, thông qua Chương trình SWITCH Asia phối hợp với Cục Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ NN & PTNT) và các đối tác tổ chức từ tháng 4 năm 2020 đến tháng 4 năm 2023.
Mục tiêu chung của Dự án là thúc đẩy sản xuất bền vững cho các sản phẩm nông nghiệp chế biến sinh thái đang phát triển tại Việt Nam, góp phần phát triển kinh tế, giảm đói nghèo, tăng cường thúc đẩy sinh kế bền vững hướng tới nền kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh ở Việt Nam.
Tiến sĩ Nguyễn Bảo Thoa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Công nghiệp Nông thôn Việt Nam (VIRI) cho biết, Dự án ra đời với sứ mệnh thay đổi hành vi của các tổ chức, cá nhân nhằm đưa ra các biện pháp tích cực cho xã hội, nâng cao đời sống của các tổ chức, cá nhân và bảo vệ môi trường.
Theo TS Thoa, sản phẩm sinh thái là nguồn cung cấp uy tín, chất lượng và tốt cho sức khỏe. Bằng cách lựa chọn những sản phẩm này, người tiêu dùng góp phần thay đổi nhận thức xã hội, thúc đẩy sự phát triển bền vững cho các thế hệ mai sau.
Dự án Eco-Fair tập trung vào một số mục tiêu cụ thể như 1.000 doanh nghiệp được đào tạo qua ứng dụng di động, 200 doanh nghiệp được đánh giá nhanh về sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, 200 sản phẩm sinh thái được thương mại hóa, doanh nghiệp được lựa chọn để hỗ trợ trong các lĩnh vực tiếp cận, phát triển sản phẩm mới, công nghệ sạch, chứng nhận sinh thái, 500.000 người tiêu dùng nâng cao nhận thức và ủng hộ tiêu dùng bền vững.
Các doanh nghiệp tham gia Dự án sẽ được đào tạo để phát triển các sản phẩm phục vụ sản xuất bền vững và kinh tế tuần hoàn, sử dụng hiệu quả tài nguyên, đổi mới sản phẩm, sản xuất bền vững, thực hiện hiệu quả các tiêu chuẩn tiết kiệm tài nguyên và sản xuất sạch, hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến công nghệ chế biến.
Tiến sĩ Thoa cho biết, dự án có thể giúp các doanh nghiệp thủy sản sản xuất, sử dụng tài nguyên hiệu quả và tiết kiệm khí thải môi trường. Một số mô hình tiêu biểu trong dự án Eco-Fair đã tận dụng hiệu quả phế phẩm. Chẳng hạn, Công ty TNHH Khoa học và Công nghệ TOTA (Krông Nô, Đăk Nông), dưới sự tư vấn công nghệ từ các chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Tư vấn Đổi mới và Phát triển bền vững (CCS)) đã xây dựng thành công nhà sấy năng lượng mặt trời sử dụng năng lượng nhiệt tự nhiên.
TOTA còn áp dụng phương pháp ủ phân hữu cơ ở nhiệt độ trung bình giúp xử lý rác thải hữu cơ sinh hoạt, tạo ra nguồn phân bón hữu cơ tốt cho cây trồng. Các sản phẩm phụ từ tàn dư nấm được ủ từ rác thải hữu cơ sinh hoạt.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã tận dụng thành công các phụ phẩm nông nghiệp làm đầu vào cho sản xuất hoặc tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng. Một số phụ phẩm nông nghiệp của Việt Nam cũng có mặt tại các doanh nghiệp hàng đầu thế giới.
“Hãng thời trang Hermes của Pháp vừa ra mắt bộ sưu tập Made in Vietnam, sử dụng toàn bộ trang sức bằng sừng với giá từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu cho mỗi sản phẩm. Hy vọng ngành nông nghiệp không chỉ có mẫu mã tốt mà còn nhân rộng các mô hình nông nghiệp”. sản phẩm phụ có lợi cho người dân và nền kinh tế”, TS Thoa nói.
Ông Jesus Lavina, Phó Trưởng phòng Hợp tác Phát triển, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam cho biết, trong nhiều thập kỷ, Liên minh châu Âu luôn đi đầu trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, môi trường, sản xuất và tiêu dùng bền vững (SCP). Mặc dù nông nghiệp góp phần phát thải khí nhà kính nhưng nó cũng mang lại cơ hội đáng kể để chống lại biến đổi khí hậu.
"Việc chuyển đổi hệ sinh thái nông nghiệp tuần hoàn sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ sự tương tác, hợp tác giữa các nhà khoa học và các nhà hoạch định chính sách. Cần có những hành động cụ thể. Dự án "Thúc đẩy cung cầu chế biến nông sản sinh thái tại Việt Nam" do Liên minh Châu Âu tài trợ sẽ góp phần vào nỗ lực này”, ông Jesus Lavina nói.
Với sự hỗ trợ của Dự án Eco-Fair, hạt điều Đông Thuận của Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Đồng Thuận (tỉnh Ninh Thuận) đã được chuyển đổi từ hữu cơ Việt Nam sang hữu cơ quốc tế. Hạt điều Đồng Thuận được trồng tại vùng dân tộc RagLay trên vùng núi cao Ninh Thuận bằng phương pháp canh tác hữu cơ. Hàng năm, hợp tác xã tổ chức thu mua hạt điều hữu cơ từ 505 nông dân đạt chứng nhận hữu cơ USDA và EU với diện tích hơn 1.700ha. Ngoài hạt điều hữu cơ, Hợp tác xã Đông Thuận hỗ trợ người dân huyện Bác Ái thực hiện dự án các mô hình trồng mì, đậu xanh, đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, mè đen và các sản phẩm tự nhiên, giúp nâng cao thu nhập cho người dân miền núi.
Định hướng Hợp tác xã Đông Thuận đến năm 2025 sẽ chứng nhận 3.000 ha cây điều hữu cơ và cung cấp cho thị trường châu Âu, châu Mỹ mỗi năm từ 2.000 - 5.000 tấn điều khô, 500 - 1.500 tấn điều nhân hữu cơ và chế biến 15-50 tấn điều muối hữu cơ hạt điều rang.